Sonda "Jednostka Słodyczy" odcinek 280 kultowego programu telewizyjnego Sonda, prowadzący Zdzisław Kamiński i Andrzej Kurek, data emisji 1983.11.03. Jednostka Słodyczy, w tym odcinku Sondy panowie Kamiński i Kurek prezentują technologię produkcji cukru i cukrownictwo, wysoka czystość cukru, zobacz na @ProgramSonda

Do końca XVIII wieku uzyskiwany był wyłącznie z ciepłolubnej, słodkiej trzciny. Przełom nastąpił w 1747 r., gdy udało się wyizolować słodki proszek z soku białego buraka. Technologia produkcji cukru rozpoczyna się od "skalpowania buraków", czyli pozbywania części zielonej - nie można usunąć zbyt dużo, ponieważ traci się cukier, ani zbyt mało - bo zostają zanieczyszczenia. Rozwiązaniem okazało się lekkie koło z mechanizmem teleskopowym. Redaktor Kamiński: obecnie uprawiane buraki (rok 1983) zawierają około 16% cukru, w Polsce produkuje się około 1.7 - 1.8 mln ton cukru, co kalorycznie wystarczyłoby przez 2 miesiące na wyżywienie całego polskiego społeczeństwa. Riposta redaktora Kurka: błąd nr 1, cukier jest składnikiem energetycznym, ale nie wyłącznym składnikiem. Może być dodatkiem do diety, ale nie może być podstawą wyżywienia. I nr 2: dzienna dawka to około 50 g. cukru, dawka ta jest często przekraczana, w Polsce (rok 1983) średnio dwukrotnie. Powoduje to zmęczenie, osłabienie, zawroty głowy, nadpobudliwość, bezsenność - to wszystko objawy choroby zwanej hipoglikemią. W programie pokazano technologię pozyskiwania cukru: wydobyte z ziemi buraki trafiają do cukrowni, gdzie są myte, pozbawiane zanieczyszczeń (kamieni, piasku) i ponownie myte. Kolejny etap to krojenie w cienkie prążki (jest to tzw. krajanka) i wypłukiwanie słodkiego soku (to co zostaje z buraka, to wysłodki), który ze względu na kwasowość buraka (pH = 6), musi być wydobyty szybko. W przeciwnym wypadku nastąpiłby rozkład sacharozy, żeby tak się nie stało, do soku dodawana jest zasada - wapno i dw. węgla i powstaje sok oczyszczony. Sok ten jest stopniowo zagęszczany, a następnie odwirowany i suszony. Produkt finalny, to biały cukier o czystości 99,9%. Redaktor Kurek: ale na tym nie kończą się możliwości słodzenia. Istnieje sacharyna 500 razy słodsza od cukru, sorbit pół raza tak słodki jak cukier, ale może być spożywany przez ludzi chorych na cukrzycę, albo monelina i traumatyna (2000 i 4000 słodsze od cukru). Redaktor Kamiński (cytując innego naukowca): wiele nieszczęść sprawił człowiekowi nie fakt, że nauczył się w ogóle produkować cukier, ale że nauczył się go produkować w idealnie czystej postaci. Redaktor Kurek (powołując się na eksperyment): króliki karmione zwyczajnie żyły średnio 20 miesięcy, gdy 1/3 karmy zastąpiono cukrem białym ich czas życia skrócił się do 17,5 miesiąca, ale gdy 1/3 zastąpiono cukrem żółtym - żyły 27,5 miesiąca.

SONDA Jednostka Słodyczy (280): program przygotował zespół Sondy: Zdzisław D. Kamiński, Andrzej Kurek, Tomasz Pyć, Marek Siudym współpraca: Zrzeszenie Przedsiębiorstw Przemysłu Cukrowego "CUKROPOL", Instytut Przemysłu Cukrowego realizacja: Krzysztof Bobrowski scenografia: Ryszard Patej produkcja: Jerzy A. Łańcut